Kawa (i jej rola) w zdrowej diecie. Artykuł prof. Chrisa Seala
Profesor Chris Seal, profesor technologii żywności i żywienia człowieka, przewodniczący zarządu studiów, Technologia Żywności i Żywienia Człowieka na Uniwersytecie Newcastle, Zjednoczone Królestwo.
Badanie konsumenckie na ponad 4000 ludzi w 10 krajach europejskich przeprowadzone przez Instytut Informacji Naukowej dot. Kawy (ISIC) w celu zrozumienia przekonań, zachowań i wiedzy o kawie oraz zdrowej diecie w Europie sugeruje, że konsumenci nie są przekonani co do potencjalnego pozytywnego wpływu kawy na zdrowie, a informacje z zakresu zdrowej diety nie zawsze są prawidłowo odbierane.
Badanie to wyjątkowo mnie zaintrygowało i z przyjemnością o nim dyskutowałem oraz omawiałem jego wnioski podczas obrad wraz ze specjalistami z Hiszpanii oraz Francji, dzięki którym mogliśmy popatrzeć na ten problem także z perspektywy medycznej oraz okiem konsumenta. W obecnych czasach większość informacji dotyczących zdrowia, często mylących lub rozbieżnych, jest łatwo dostępna w czasopismach oraz Internecie. Co więcej, badania wskazują, że w obrębie Europy i Ameryki Północnej ludzie myślą w sposób nadmiernie optymistyczny o swojej diecie, nieraz wierząc, że są lepszego zdrowia niż w rzeczywistości. Ankieta ISIC ujawniła, że respondenci traktowali źródła internetowe oraz media jako główne miejsce informacji dot. kawy i zdrowia zamiast pytać o poradę lekarzy, pielęgniarek czy dietetyków. Problem więc nie polega na tym, że konsumenci są niedoinformowani, ale na tym, że znalezienie rzetelnych, aktualnych i obiektywnych źródeł informacji jest wyjątkowo trudne. Choć najważniejsze informacje odnoszące się do diety są powszechnie znane, 39% Europejczyków biorących udział w ankiecie ISIC nie było pewnych, jaki wpływ na zdrowie może mieć kawa – mimo że jest to bardzo popularny napój2. Badanie konsumenta przeprowadzone przez ISIC potwierdziło, że konsumenci są zainteresowani zdrowym trybem życia, ale ujawniło też, że muszą oni pozyskać więcej informacji, aby móc podejmować odpowiednie decyzje w tym zakresie.
Zalecenia takie jak te sugerowane przez NHS (przyp. tłum. brytyjska Narodowa Służba Zdrowia) w Wielkiej Brytanii zachęcają konsumentów do utrzymywania zróżnicowanej diety w celu zachowania zdrowej wagi, ograniczenia spożywania węglowodanów prostych i tłuszczów nasyconych oraz przyjmowania dużych ilości wody i płynów.
Jak dotąd przeprowadzono nad kawą wiele badań. Dowody naukowe wskazują, że umiarkowane spożywanie kawy w ilości 3-5 filiżanek kawy dziennie jest powiązane z gamą pożądanych skutków fizjologicznych oraz wpisuje się w zdrową dietę i aktywny tryb życia. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności zaleca, aby kobiety w ciąży i karmiące piersią nie spożywały więcej jak 200 mg kofeiny dziennie1 z jakiegokolwiek źródła, co jest odpowiednikiem nie więcej niż dwóch filiżanek kawy dziennie.
Choć kawa często jest postrzegana przez pryzmat swojej roli w społeczeństwie i znaczenia w rytuale dnia codziennego, często jest to też ważne źródło płynów, dostarczające wielu potencjalnie chroniących zdrowie elementów, a także niektórych składników odżywczych i przeciwutleniaczy.
Na przykład:
- Kawa stanowi istotne źródło płynów przyjmowanych dziennie przez człowieka. Kofeina w bardzo dużych dawkach może wywołać krótkotrwałe działanie moczopędne, jednakże większość ludzi z czasem przestaje odczuwać to działanie lub jego skutki są znacznie mniej dolegliwe. Badania pokazały, że nawet u osób spożywających umiarkowane do dużych ilości kawy, napój ten nie wpływa na całkowity bilans wody lub rozprowadzenie płynów w organizmie3;
- Kawa zawiera także dużą ilość bioaktywnych składników, takich jak kwasy chlorogenowe czy melanoidyny, które wspólnie wpływają na rolę kawy w zdrowej diecie. Umiarkowane spożywanie kawy w ilości 3-5 filiżanek dziennie dostarcza także niewielkich ilości składników odżywczych, takich jak potas, magnez czy niacyna.
Większość respondentów potwierdziło, że chciałoby pozyskać więcej informacji na temat zdrowego trybu życia i istotnym jest, aby dostępne dla nich dane były prawidłowe i dokładne. Panel specjalistów biorących udział w obradach jednoznacznie stwierdził, że pracownicy systemu ochrony zdrowia, w tym dietetycy i klinicyści, są dla konsumentów najlepszym dostępnym źródłem popartej danymi naukowymi informacji z zakresu zdrowego trybu życia.
Pracownicy systemu ochrony zdrowia są osobami, które powinny doradzać konsumentom, gdzie znaleźć wiarygodne informacje dotyczące kawy i zdrowej diety, a także mogą zachęcać ich do sprawdzania wiarygodności i prawidłowości czytanych lub oglądanych w mediach informacji odnoszące się do kwestii zdrowia. Całkowicie popieram stwierdzenie, że to właśnie ta grupa specjalistów powinna być wspierana regularnie uaktualnianymi materiałami edukacyjnymi w celu upewnienia się, że ich porady są zawsze rzetelne.
Bibliografia
1. Variyam JN et al. (2001) Consumer misperceptions of diet quality. Journal of Nutrition Education, 33(6):314-21.
2. Killer S. C. et al. (2014) No Evidence of Dehydration with Moderate Daily Coffee Intake: A Counterbalanced Cross-Over Study in a Free-Living Population. PLoS ONE, 9(1):e84154.
3. EFSA (2015) Scientific Opinion on the Safety of Caffeine. EFSA Journal, 13(5):4102.